Czym jest efekt halo?
Czy wiesz, czym jest efekt halo w sztuce? Aby zilustrować efekt halo w sztuce, przybliżę Tobie definicję tego terminu.
W psychologi jest to efekt aureoli, mianowicie przypisywanie określonych cech w procesie oceniania człowieka. Najlepiej definiuje to zjawisko powiedzenie: „Jak Cię widzą, tak Cię piszą”.
Efekt halo polega na przypisywaniu pozytywnych cech, bazując na niewielkiej ilości informacji.
Działanie efektu halo najlepiej obrazuje wykorzystanie go w reklamie, który czyni ją skuteczniejszą. Dzieje się tak ponieważ wizerunek osób znanych, tworzy reklamę bardziej wiarygodną. Przykładem może być reklamowanie luksusowych produktów przez atrakcyjne kobiety.
Dlaczego efekt halo należy wziąć pod uwagę przy inwestowaniu w sztukę?
Wiele czynników decyduje o wyborze danego dzieła. Każdy kolekcjoner kieruje się czymś innym.
Relacje prasowe, poparcie kuratorów, instytucji, celebrytów, aktywność w mediach społecznościowych, osiągnięcia, wystawy, współpraca z markami – to wszystko wpływa na prestiż artysty. Prawdopodobnie to pomoże Wam zrozumieć dlaczego niekoniecznie talent decyduje o wartości, a siła przekazu. Kiedy zestaw tych pożądanych atrybutów gromadzi się wokół twórcy, wytwarza się tak zwany efekt halo. Im większa atrakcyjność artysty, tym większe korzyści czerpie z tego zjawiska.
W dalszej części artykułu przyjrzymy się istotnym czynnikom wpływającym na wartość dzieł sztuki. Zgłębimy ich efekty, gdy wszystkie skupiają się wokół artysty.
Aktywność w mediach społecznościowych
Na zachodzie artysta jest celebrytą. Bierze udział w wielu różnych wydarzeniach kulturalnych, plebiscytach np. GQ Men Of The Year Awards. Wielu znanych twórców jest tak samo popularnych jak aktorzy, czy muzycy. Nawiązują oni różne kolaboracje, dzięki czemu ich atrakcyjność rośnie. Artyści poprzez swoje działania mogą dotrzeć do bardzo dużej liczby odbiorców, wspierać ważne społecznie kampanie, projekty. Dobrym przykładem takiego działania jest Banksy – który ma 11,2 mln. obserwujących na Instagramie. Z chwilą kiedy zamieszcza zdjęcie swojej najnowszej pracy o charakterze społecznym, jego atrakcyjność znacznie wzrasta.
” Sztuka nie tylko obserwuje i komentuje rzeczywistość, ale i także przekazuje wartości ” – Adrian Kiszka
Kolaboracje z markami
Obserwując rynek sztuki na zachodzie, widzimy jak zwiększa się wartość rynkowa dzieł najpopularniejszych artystów. Dzieje się tak na skutek tego, iż podejmują się oni współpracy z dużymi markami. Partnerstwo między twórcą, a danymi markami przyczynia się do efektu halo.
Świetnym przykładem jest artysta KAWS. W ciągu zaledwie dekady przekształcił świat sztuki dzięki partnerstwu z luksusowymi markami i domami mody. Kaws ma na koncie współpracę z takimi jak: Nike, The North Face, Human Made. Jego popularność i popyt dowodzi, że przy odpowiedniej współpracy artysta może osiągnąć światową sławę bez akademickiego uzasadnienia.
Kolejnym ciekawym przykładem współpracy artysty z marką odzieżową jest kolaboracja KAWS x UNIQLO. W pierwszej połowie 2019 roku, dzięki współpracy wartość rynkowa artysty wzrosła o 50 %. pokazując oszałamiające efekty, jakie może przynieść partnerstwo z międzynarodowymi markami.
Trafienie na nagłówki
Atrakcyjność artysty wzrasta, dzięki artykułom pisanym o nim. Doskonałym tego przykładem jest wydarzenie z dnia 5 października 2018 r. Podczas aukcji w Sotheby’s doszło do destrukcji obrazu Banksy’ego pt. „Dziewczyna z balonem” (2006). Z chwilą licytacji, kiedy praca osiągnęła ponad 1 milion funtów, artysta uruchomił niszczarkę znajdującą się w ramie. Częściowo zniszczona grafika została przemianowana na Love Is In The Bin i natychmiast trafiła na światowe nagłówki. W wyniku niszczenia i otaczającej prasy średnia cena sprzedaży na aukcji Banksy’ego wzrosła o ponad 200%.
Poparcie artystów przez uznane osoby
Jednym z aspektów, który może mieć wpływ na cenę sprzedaży danego dzieła oraz jego popularności jest to, kto jest jego właścicielem. Dobrym przykładem jest bardzo popularna w prasie aukcja sztuki w Sotheby’s, podczas której piosenkarz Robbie Williams z powodzeniem sprzedał dwie prace Banksy’ego, dużo powyżej początkowej estymacji.
„Te prace łączą spuściznę kulturową dwóch największych brytyjskich gwiazd: Robbiego Williamsa i Banksy’ego. Podobnie jak ich twórca i właściciel, są zgryźliwi, kultowi, lekceważący i niepowtarzalni”. – Hugo Cobb z Sotheby’s
Powyższy przykład sukcesu sprzedażowego, to świetny dowód na to jaki wpływ mają celebryci na zwiększanie efektu halo. Bezsprzecznie, w dzisiejszych czasach znane osoby, celebryci, czy sportowcy stanowią potężnych mecenasów sztuki. Poprzez swoje działania, podejmowane współprace z artystami, czy budowanie kolekcji dzieł sztuki, osoby te wyznaczają swoiste standardy elitarności kulturowej, a być może nawet ich poparcie stanowi wskazówkę, w jakich artystów warto inwestować. Dlatego, wraz z rozwojem mediów społecznościowych patronat ze strony znanych celebrytów z dużą liczbą obserwujących może mieć większy wpływ niż wsparcie ze strony elity artystycznej.
Tu warto wspomnieć o współpracy Damien Hirst z artystą Drake z sierpnia 2021 roku. Wspólnie zaprojektowali okładkę do albumu piosenkarza Certified Lover Boy. Jednym z efektów tej współpracy był 300% wzrost wyszukiwań Damiena Hirsta w Google, co najlepiej oddaje potęgę ich kolaboracji.
